Beëindig de hersenkaping

Disagreement and conflict – een aspect van agile werken dat we over het hoofd zien | Deel II

Wanneer je de escalatietrap van een conflict opgaat, kunnen je hersenen ergens in de gele zone van het conflict worden gekaapt. In de afbeelding zie je wat er dan feitelijk gebeurt tussen de twee partijen.

Maar hoe ziet deze hersenkaping eruit? Wanneer je merkt dat je het niet eens bent met een gesprekspartner, begin je je te concentreren op argumenten om gelijk te krijgen. De neurale activiteit in sociale en aandachtsnetwerken in de bovenste lagen van de hersenen vermindert, waardoor je empathie ernstig beperkt wordt. En van daaruit is het gemakkelijk om onzeker te worden over waar we staan ​​in relatie tot onze gesprekspartner.

Onszelf beschermen zit in onze genen

Als we onzeker zijn, kunnen onze angstnetwerken de controle over onze hersenen overnemen. Dit begint met een automatische figh-/flightreactie van de amygdala. En als dat gebeurt, zul je ervaren dat het beschermen van onszelf wanneer we ons bedreigd voelen de eerste reactie is in de hersenen: het primitieve brein dat onze lichaamsreacties stuurt wordt geactiveerd. Je hartslag kan omhoog gaan, je handen kunnen gaan zweten en je keel kan bijvoorbeeld droog aanvoelen.

Interne films

Als je je bewust blijft van je reactie op de situatie (wat heel moeilijk is in die biologische toestand), zul je ook merken dat de amygdala in de overdrive gaat. Dit is omdat de amygdala het grotere limbische deel van de hersenen activeert, waar oude herinneringen zijn opgeslagen. Soortgelijke situaties en bedreigingen worden naar boven gehaald en oude gevoelens en ervaringen worden verweven in een soort interne film over de situatie die zich hier en nu afspeelt, vol vooroordelen over wat de andere personen willen of wat ze drijft. Deze film ziet er heel echt en betekenisvol uit, terwijl je hersenen hem maken. En naarmate je interne film meer en meer coherent voor je wordt, wordt het tegelijkertijd steeds minder waarschijnlijk dat de andere persoon in de situatie dit perspectief zal herkennen.

Ga opzettelijk de escalatietrap af

Aangezien het brein ons onbedoeld de escalatietrap op laat gaan, bestaat er ook een mogelijkheid om opzettelijk de trap af te gaan. En dit is je kans om vertrouwen te creëren. Dit is een zware taak, omdat het in onze genen zit om onszelf te beschermen. Als onze angstcentra worden geactiveerd, keren we in onszelf en laten we niets kwetsbaars zien dat de andere partij kan ‘gebruiken’. Maar precies dat is de snelste manier om het limbische systeem te kalmeren – zeggen wat de situatie met je doet.

Verken je gedeelde realiteit

Door dit te doen stap je uit de interne film die je aan het maken bent en deel je jouw realiteit om deze te vergelijken met de realiteit van de andere partij. En als de andere partij accepteert, en zij delen hun realiteit terug, kun je samen ontdekken waar jullie gedeelde realiteit uit bestaat.

Empathie weer ingeschakeld

Dit heen en weer delen is alles wat je nodig hebt om je hersenen een kans te geven om uit deze limbische filmmaker-modus te komen, waarbij de amygdala al je lagere hersenniveaus voedt. Door samen met de ander te verkennen, brengen we onze hogere hersenniveaus weer in actie. Dit zijn de prefrontale cortex en de neocortex waar de sociale en aandachtsneurale netwerken zich bevinden. Onze empathie naar elkaar wordt daardoor weer aangezet.

Gemodelleerde actieperspectieven

Zoals eerder gezegd, is het erg moeilijk om vanaf het begin uit je defensieve modus te komen om je open te stellen. Het is handig om voorgedefinieerde handelingsperspectieven bij de hand te hebben om te gebruiken. Er zijn tientallen tools, ik heb er een paar geselecteerd die relatief makkelijk toepasbaar en zeer effectief zijn. Meer over het gebruik van die tools vertel ik je in een volgende blog.

Wil je meer weten over Disagreement en Conflict binnen de agile manieren van werken? En dan vooral hoe je een hersenkaping kunt voorkomen? Nodig mij dan uit voor een introductie om deze onderwerpen binnen je team(s) onder de aandacht te brengen. Ook relevante internationale Agile conferenties kunnen mij uitnodigen als spreker over deze onderwerpen.

Een aantal reacties van de Eurostar 2021 Conferentie:

“Ze gaf een geweldig inzicht in de manier waarop ons brein werkt. Zeer nuttig. Had dat jaren geleden al moeten weten.”
“Uitstekende en relevante lezing. Veel dingen die ik heb opgestoken. Haar antwoorden op de vragen waren ook top.”
“Super! Veel nieuwe inzichten waar ik graag meer over wil weten!”

De lezing werd door deelnemers beoordeeld met ‘uitstekend’ en ontving een 8,5 op een schaal van 1 tot 10.