Disagreement and conflict – een aspect van Agile werken dat we over het hoofd zien

Als agile coach met een stevige achtergrond in de communicatiewetenschappen, zie ik agile als een interactieconcept. Agile rituelen en events helpen teams om met elkaar en met hun klanten te interacteren, zodat ze op een snelle manier waardevolle resultaten boeken. In mijn coachingswerk zie ik veel positieve interacties in teams die agile werken. Mensen staan er doorgaans open voor om met elkaar nieuwe zaken te verkennen en om van elkaar te leren. Ik merk ook de neiging om moeilijkere interacties uit de weg te gaan, vooral als het gaat over meningsverschillen en conflicten.

Kleine meningsverschillen op de werkvloer

Ik begrijp dat er veel is dat ons tegenhoudt om onszelf bloot te stellen aan deze ongemakkelijke en moeilijke interacties. Maar er valt veel te winnen als je het wel doet; betere relaties en uiteindelijk meer vertrouwen. Zoals de meeste mensen op de werkvloer tegenwoordig, zitten onze dagen vol met discussies rond complexiteit, capaciteit en schaarste. De kans is dan ook groot dat je tijdens je werkdag heel wat kleine meningsverschillen hebt en dat sommige daarvan zelfs uitmonden in conflicten. Meer weten over meningsverschillen en conflicten kan een grote hulp zijn bij het omgaan met deze interacties.

Inhoud versus emoties

Wat is het verschil tussen een meningsverschil en een conflict? Als we het over een meningsverschil hebben, hebben we het over de inhoud. De meeste mensen op de werkvloer kiezen voor een rationele benadering. Sommige mensen echter, vooral zeer bekwame en toegewijde mensen, kunnen ook een beetje emotioneel worden over de inhoud. Ondanks dat er geen scherpe scheidslijn valt te trekken  tussen emotie en rationaliteit, blijft de benadering van de meeste mensen bij meningsverschillen op de werkvloer rationeel.

Een conflict gaat ook over de inhoud en daarbovenop over waarden. En wanneer waarden om de hoek komen kijken, zijn emoties aanwezig. Als mensen dragen we onze waarden hoog in het vaandel, zijn bereid om ze na te leven en te verdedigen wanneer dat nodig is.

De escalatietrap

Zoals je in de bovenstaande definities ziet, neemt de intensiteit toe als je van een meningsverschil in een conflict overgaat. Het wordt persoonlijker. En dat is waarom de meeste conflicten de neiging hebben om zeer snel te escaleren. Iedere actie vraagt om een tegenreactie. Friedrich Glasl, een autoriteit op het gebied van conflicten, schetste de manier waarop de meeste conflicten van nature de neiging hebben om vlam te vatten in een model: de escalatietrap. Zeer nuttig om conflictsituaties te analyseren.

De verhouding

In de eerste drie stappen van escalatie, de (groene) fase van onenigheid, kunnen beide partijen samen iets uitwerken dat voor beiden goed is. Er zijn mogelijkheden om een win-win situatie te creëren. Als dat niet goed lukt kom je in de volgende (gele) fase, waarin een conflict ontstaat. Hier wordt het persoonlijk, omdat de relatie in het geding komt. Er is sprake van een win-verlies situatie, waarbij beide partijen niet alleen hopen te winnen, maar ook hopen dat de ander verliest. En dan het liefst op een zichtbare manier.  Als het conflict verder escaleert en de rode fase ingaat, is er geen positief doel meer.  Het doel is de ander te vernietigen, tegen elke prijs. Zelfs als je er zelf voor moet bloeden. Er wordt een ose-lose situatie gecreëerd. Het wordt lelijk, de mensen rondom het conflict hebben de neiging om weg te kijken omdat het niet meer opgelost kan worden.

Het brein wordt gekaapt

Tijdens een conflict kun je dit model gebruiken om te analyseren  waar je je bevindt op de  escalatietrap. Vraag jezelf : heb ik een conflict of heeft het conflict mij? Vanaf trede 4 of 5 begint het conflict jou te hebben. Het neemt je gedachten in beslag en het kan je zelfs wakker gaan houden … Dit is ook werkelijk zichtbaar in de hersenen. Naarmate je hoger op de escalatietrap komt, worden belangrijke delen van je hersenen gekaapt.

Weten hoe je om moet gaan met deze breinkaping gaat je helpen om door conflictsituaties heen te navigeren. Je zult minder terugdeinzen voor conflict simpelweg omdat je een handelingsperspectief hebt. Sterker, voor de meeste situaties van onenigheid en conflicten die uit frustratie ontstaan, zul je merken dat een paar simpele ingrepen de hele situatie kunnen doen draaien. En zo kan conflict in plaats van verwijdering, zorgen voor toenadering, begrip en een dieper vertrouwen tussen partijen.

 

Wil je meer weten over Disagreement en Conflict binnen de agile manieren van werken? En dan vooral hoe je een hersenkaping kunt voorkomen? Nodig mij dan uit voor een introductie om deze onderwerpen binnen je team(s) onder de aandacht te brengen. Ook relevante internationale Agile conferenties kunnen mij uitnodigen als spreker over deze onderwerpen.

Een aantal reacties van de Eurostar 2021 Conferentie:

“Ze gaf een geweldig inzicht in de manier waarop ons brein werkt. Zeer nuttig. Had dat jaren geleden al moeten weten.”
“Uitstekende en relevante lezing. Veel dingen die ik heb opgestoken. Haar antwoorden op de vragen waren ook top.”
“Super! Veel nieuwe inzichten waar ik graag meer over wil weten!”

De lezing werd door deelnemers beoordeeld met ‘uitstekend’ en ontving een 8,5 op een schaal van 1 tot 10.